Hoogsensitiviteit
Hooggevoeligheid
Hooggevoeligheid of hoogsensitiviteit is een persoonlijkheidskenmerk dat naar schatting voorkomt bij 15% tot 20% van de mensen. De kern van hoogsensitiviteit bestaat uit diepe verwerking van prikkels. Dit houdt in dat iemand zeer vaardig is in het waarnemen van zowel interne als externe factoren en deze op een diepgaande manier analyseert en verwerkt. Hooggevoelige mensen zijn goed in het scannen van hun omgeving, betekenis toekennen aan de prikkels die ze opdoen en hierop reageren (Hoogsensitief, Van Hoof 2016; Eerste hulp bij hoogsensitiviteit, Van Hoof, 2017). Kortom, het filter van hooggevoelige mensen laat meer indrukken door én al deze binnengekomen informatie wordt ook nog eens intensiever verwerkt.
Hoogsensitiviteit kan zich uiten als gevoeligheid op diverse gebieden. Maar er bestaat helaas geen test of vragenlijst om een goede meting en vergelijking met een normgroep te kunnen doen. In onze praktijk gebruiken we een aangepaste versie van de Overexcitabilities Questionaire. Deze zogenaamde ‘overexcitabilities’ zoals ze door Dabrowski worden omschreven, kunnen worden gezien als het onderliggende potentieel voor begaafdheid en creativiteit. Hoe meer een persoon openstaat voor prikkels van binnenuit en van buitenaf, hoe dieper de openheid voor persoonlijke groei zal zijn. Deze prikkels kunnen zich uiten als extra gevoeligheid op:
- psychomotorisch gebied, in de vorm van een hoog energielevel en een sterke behoefte aan beweging
- zintuiglijk gebied, in de vorm van een sterk gevoeligheid voor interne en externe prikkels op het gebied van smaak, tast, reukzin, gehoor en smaak
- beeldend gebied, in de vorm van een rijke fantasie en (genieten van) kunstzinnigheid
- intellectueel gebied, in de vorm van een sterke leerhonger
- emotioneel gebied, in de vorm van een intense beleving van eigen en andermans gevoelens, waardoor de grens weleens moeilijk te bewaken is.
Hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit
Omdat cognitief begaafde mensen veel en intensief nadenken over hun eigen denken (dit heet metacognitie), zijn ze vaak ook meer betrokken op hun eigen gevoeligheid. Daardoor lijkt er een link te zijn tussen (hoog)begaafdheid en hooggevoeligheid. Het is moeilijk onderzoek te doen op dit gebied en er valt nog veel te ontdekken. Voor wie hierin geïnteresseerd is, is het goed te weten dat Prof. Dr. Elke van Hoof, verbonden aan de Vrije Universiteit te Brussel, hiernaar onderzoek doet.